Jak rozliczać podatkowo dotacje z urzędu marszałkowskiego z tytułu sprzedaży biletów ulgowych? W jaki sposób uwzględnić w kosztach wydatki na utwardzenie gminnej drogi dojazdowej? Czy konieczna jest kasa rejestrująca w myjni automatycznej?

Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie przewozu osób na liniach regularnych. Na podstawie zawartej umowy z urzędem marszałkowskim otrzymuję za sprzedaż biletów ulgowych dotacje. Kwota dotacji to różnica pomiędzy wartością sprzedaży biletów obliczoną według obowiązującego w firmie cennika bez uwzględnienia ulg a wartością sprzedaży biletów w cenach uwzględniających ulgi. Czy dotacje te są opodatkowane? Czy należy je wykazywać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów? Czy ich otrzymywanie wpływa na rozpoznawane przeze mnie koszty uzyskania przychodów?

Otrzymywane przez podatników PIT dotacje stanowią co do zasady przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym (na podstawie art. 14 ust. 2 pkt 2 ustawy o PIT). Dotyczy to również otrzymywanych przez przedsiębiorcę dotacji z tytułu przejazdów ulgowych.

Dotacje te korzystają jednak ze zwolnienia od podatku dochodowego, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT, tj. zwolnienia obejmującego dotacje w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 7 grudnia 2018 r. (nr 0115-KDIT3.4011.484. 2018.1.WM) oraz z 26 czerwca 2020 r. (nr 0113-KDWPT.4011.34.2020.2.IL). Jak czytamy w pierwszej z tych interpretacji, „otrzymywana przez Wnioskodawcę dotacja z Urzędu Marszałkowskiego, stanowiąca dopłatę do sprzedaży ulgowych biletów, stanowi przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej, który korzysta ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o podatku dochodowego od osób fizycznych, zatem nie polega opodatkowaniu podatkiem dochodowym”.
Przyjmuje się, że w podatkowej księdze przychodów i rozchodów wykazuje się wyłącznie przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym (zob. interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 8 września 2011 r., nr IPTPB1/415-71/11-2/ASZ). Prowadzi to do wniosku, że przedmiotowe dotacje stanowią przychody zwolnione od podatku dochodowego, których przedsiębiorca nie powinien wykazywać w podatkowej księdze przychodów i rozchodów.
Jednocześnie należy wskazać, że na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 56 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków i kosztów bezpośrednio sfinansowanych z dochodów (przychodów), o których mowa m.in. w art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT. W konsekwencji wydatki sfinansowane ze środków otrzymywanych w ramach przedmiotowej dotacji są wyłączone z kosztów uzyskania przychodów. Jak czytamy dalej w cytowanej już powyżej interpretacji indywidualnej dyrektora KIS z 7 grudnia 2018 r., „do kosztów uzyskania przychodu mogły być zaliczone jedynie te wydatki poniesione przez Wnioskodawcę i właściwie udokumentowane, które nie zostały w jakikolwiek sposób zwrócone, w tym przypadku wydatki które nie zostały bezpośrednio sfinansowane z dotacji udzielonych z samorządu województwa. Prawidłowym postępowaniem jest zatem każdorazowe wyłączenie z kosztów kwoty odpowiadającej kwocie otrzymanej dotacji”.
Dotyczy to również sytuacji, gdy podatnik już rozpoznał koszty uzyskania przychodów w tym zakresie (zob. interpretację indywidualną dyrektora IS w Bydgoszczy z 20 marca 2015 r., nr ITPB3/423-610/14/MK). Moim zdaniem w związku z otrzymywaniem tych dotacji przedsiębiorca powinien więc zmniejszać koszty uzyskania przychodów. Czynić to powinien w okresach rozliczeniowych otrzymania tych dotacji. Odpowiednie zastosowanie w tym zakresie mają interpretacje indywidualne dyrektora IS w Katowicach z 8 czerwca 2016 r. (nr IBPB-1-1/4511-276/16/ESZ) czy dyrektora KIS z 28 listopada 2019 r. (nr 0115-KDWT.4011.7.2019.1.DR). Jak czytamy w drugiej z tych interpretacji, „w momencie otrzymania dotacji Wnioskodawca zobowiązany jest do wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów tej części odpisów amortyzacyjnych, która odpowiada wartości otrzymanego dofinansowania i o tę wielkość zmniejszyć koszty uzyskania przychodów w okresie rozliczeniowym, w którym otrzymano dotację”.
Podstawa prawna
art. 14 ust. 2 pkt 2, art. 21 ust. 1 pkt 129, art. 23 ust. 1 pkt 46 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą zamierza za zgodą gminy utwardzić gminną drogę dojazdową do siedziby prowadzonej przez siebie działalności. Po zakończeniu prac przedsiębiorca przekaże nieodpłatnie wykonaną inwestycję gminie. Czy powinien amortyzować koszty utwardzenia drogi? Czy też koszty te przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio?

Kosztami uzyskania przychodów są koszty ponoszone przez podatników w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o PIT). Koszty utwardzenia gminnej drogi niewątpliwie zostaną poniesione przez przedsiębiorcę w celu osiągania przychodów (ułatwią np. kontrahentom czy pracownikom dojazd do siedziby prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności). Pozostaje zatem rozstrzygnąć, czy wydatki te należą do kosztów wymienionych jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów.

Mając to na uwadze, należy wskazać, że z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o PIT wynika, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów m.in. wydatków na nabycie lub wytworzenie środków trwałych. Wynika to z tego, że koszty takie rozliczane są w kosztach uzyskania przychodów pośrednio, poprzez dokonywane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne (art. 22 ust. 8 ustawy o PIT).
Środki trwałe wymienia przede wszystkim art. 22a ustawy o PIT. Z przepisu tego wynika, że niezależnie od przewidywanego okresu używania środkami trwałymi są m.in. przyjęte do używania inwestycje w obcych środkach trwałych oraz budynki i budowle wybudowane na cudzym gruncie (art. 22a ust. 2 pkt 1 i 2 ustawy o PIT).
Przyjmuje się, że warunkiem uznania ponoszonych przez podatników nakładów za inwestycję w obcym środku trwałym albo za związane z budynkiem lub budowlą wybudowaną na cudzym gruncie jest posiadanie przez podatników tytułu prawnego do ich używania. W przypadku nakładów ponoszonych przez podatników na drogi publiczne warunek ten nie jest spełniony. Powoduje to, że nakłady takie nie stanowią inwestycji w obcych środkach trwałych ani nie są związane z budynkami lub budowlami wybudowanymi na cudzym gruncie, a więc nie stanowią dla podatników środków trwałych. Do wydatków ponoszonych z tego tytułu przez podatników nie ma zatem zastosowania art. 23 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT, a w konsekwencji co do zasady mogą być one bezpośrednio zaliczane do podatkowych kosztów uzyskania przychodów.
Co istotne, potwierdzają to w udzielanych wyjaśnieniach organy podatkowe, czego przykładem mogą być interpretacje indywidualne dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 18 marca 2013 r. (nr IPPB5/423-50/13-2/MK) oraz dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 17 sierpnia 2017 r. (nr 0114-KDIP2-2.4010.121.2017. 1.AG), z 26 marca 2020 r. (nr 0112-KDIL2-2.4011.58.2020.4.MW) oraz z 27 maja 2021 r. (nr 0111-KDIB1-2.4010.155.2021.1.BD). Jak czytamy w ostatniej z tych interpretacji, „poniesione przez Wnioskodawcę wydatki (nakłady) na budowę drogi, która zostanie po wybudowaniu przekazana nieodpłatnie Gminie, mają pośredni związek z prowadzoną przez Spółkę działalnością (nie mają one bezpośredniego odzwierciedlenia w uzyskanych przez Spółkę przychodach, ale ich poniesienie jest warunkiem ich uzyskania). Tym samym przedmiotowe wydatki stanowią pośrednie koszty uzyskania przychodów potrącalne w dacie ich poniesienia”.
Podkreślić przy tym należy, że wszystkie wskazane interpretacje indywidualne dotyczyły sytuacji, w których wykonana infrastruktura drogowa była nieodpłatnie przekazywana gminom. A zatem zdaniem organów podatkowych koszty budowy infrastruktury drogowej przekazywanej nieodpłatnie gminom (czy szerzej – jednostkom samorządu terytorialnego) nie stanowią wyłączonych z możliwości zaliczenia do podatkowych kosztów uzyskania przychodów (ze względu na brzmienie art. 23 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT) kosztów darowizn.
Prowadzi to do wniosku, że koszty utwardzenia gminnej drogi przedsiębiorca, o którym mowa, będzie mógł zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio (w datach ponoszenia tych kosztów). Nie będzie konieczne (ani możliwe) amortyzowanie tych kosztów jako środków trwałych.
Podstawa prawna
art. 22 ust. 1, art. 22a ust. 2 pkt 1 i 2, art. 23 ust. 1 pkt 1 i 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1128; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1834)
Podatnik zamierza otworzyć myjnię automatyczną. Czy będzie musiał zainstalować tam kasę fiskalną?

Na podstawie par. 2 ust. 1 w zw. z poz. 40 załącznika do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących zwolnione z obowiązku ewidencjonowania są usługi świadczone przy użyciu urządzeń, w tym wydających bilety, obsługiwanych przez klienta, które również w systemie bezobsługowym przyjmują należność w:

  • bilonie lub banknotach, lub
  • innej formie (bezgotówkowej), jeżeli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.
W świetle tego zwolnienia świadczenie usług myjni, o których mowa w pytaniu, będzie zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Nie będzie w związku z tym konieczne instalowanie w myjni kasy rejestrującej.
Podstawa prawna
par. 2 ust. 1 w zw. z poz. 40 rozporządzenia ministra finansów z 28 grudnia 2018 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz.U. poz. 2519; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1256)