Wypłata na rzecz nierezydenta kar za nieterminową płatność może wiązać się z obowiązkiem poboru podatku u źródła. Wskazuje na to niedawna interpretacja indywidualna dyrektora KIS.

Obowiązek obliczenia, pobrania i wpłacenia do urzędu skarbowego podatku u źródła mają płatnicy – podmioty dokonujące wpłat na rzecz nierezydentów. Chodzi m.in. o odsetki wypłacane na rzecz podmiotów z innych państw. Ustawa o CIT nie wskazuje, od jakich odsetek należy pobrać podatek, a są one naliczane od pożyczek, kredytów, jak również z tytułu nieterminowych płatności.
Podatek u źródła pobiera się z uwzględnieniem umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, ale podstawą zawieranych przez Polskę umów międzynarodowych jest Konwencja Modelowa OECD. Zgodnie z jej postanowieniami pojęcie „odsetki” oznacza dochód z wszelkiego rodzaju wierzytelności, zarówno zabezpieczonych, jak i niezabezpieczonych hipoteką lub prawem do uczestniczenia w zyskach dłużnika, a w szczególności dochody z pożyczek rządowych oraz dochody z obligacji lub skryptów dłużnych, włącznie z premiami i nagrodami związanymi z takimi pożyczkami, obligacjami lub skryptami dłużnymi.
Wprost wyłączone
Opłat karnych z tytułu opóźnionej zapłaty nie uważa się za odsetki w rozumieniu konwencji. Powszechnie uważa się, że odsetki za nieterminowe płatności, nawet jeżeli są obliczone stosownie do długości przekroczonego terminu, nie stanowią dochodu z kapitału, a raczej szczególną formę zadośćuczynienia okazaną wierzycielowi przez dłużnika z powodu opóźnionej zapłaty.
Wyłączenie takich płatności z kategorii odsetek oznacza, że nie są one opodatkowane podatkiem u źródła. Większość umów zawartych przez Polskę zawiera wyraźne zastrzeżenie, że kary za nieterminową płatność nie są zaliczane do kategorii odsetek. Takie postanowienie zawierają m.in. umowy z Niemcami, Francją, Szwecją.
Gdy umowa milczy
Problem powstaje, gdy umowa międzynarodowa milczy na ten temat. Brak wyłączenia kar za opóźnienie w płatnościach ma miejsce w przypadku umów zawartych przez Polskę m.in. z Rosją, Norwegią, Wielką Brytanią, Włochami, Stanami Zjednoczonymi.
Czy to oznacza, że stosujemy założenie ogólne wynikające z Konwencji Modelowej, czy może wręcz przeciwnie – brak wyłączenia oznacza opodatkowanie odsetek za zwłokę?
Podobne wątpliwości miał polski przedsiębiorca, który kupuje produkty od kontrahenta z Norwegii, a w związku z nieterminową zapłatą uiszcza odsetki na rzecz dostawcy. W interpretacji z 7 grudnia 2020 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.362.2020.2.BJ) dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej stwierdził, że odsetki z tytułu nieterminowych płatności wypłacane na rzecz norweskiego kontrahenta stanowią odsetki w rozumieniu art. 11 ust. 4 polsko-norweskiej umowy. W związku z ich wypłatą polski przedsiębiorca staje się płatnikiem obowiązanym do poboru zryczałtowanego podatku dochodowego od osób prawnych. W tym wypadku może zastosować obniżoną stawkę w wysokości 5 proc. kwoty brutto odsetek (bo rzeczywistym właścicielem odsetek jest rezydent Norwegii), ale nie jest możliwe całkowite wyłączenie takich płatności z opodatkowania w Polsce.