- Katalog dowodów wciąż będzie otwarty. Dopuszczono jednak wprost możliwość konfrontacji strony, świadków oraz biegłych w ramach przesłuchania. Dotychczas możliwość jej stosowania wynikała z orzecznictwa ze względu na otwarty katalog środków dowodowych - mówi Łukasz Czekański, doradca podatkowy WKB Wierciński, Kwieciński, Baehr.
Projekt nowej ordynacji podatkowej wprowadza rozwiązania, które mają wzmocnić pozycję podatnika w postępowaniu, dotyczy to m.in. dowodów. Jakich zmian można się spodziewać?
Wykazywanie pewnych okoliczności tylko za pomocą określonych dowodów ma być dopuszczalne tylko, gdy takie ograniczenie wynika wprost z przepisów. Dziś zdarza się, że organy podatkowe z góry przyjmują, że dana okoliczność może być dokumentowana konkretnymi dowodami, mimo że prawo wcale tego nie nakazuje. Jako przykład można podać praktykę żądania wyłącznie pisemnych dowodów potwierdzających wykonanie dla podatnika usługi, w szczególności niematerialnej.
Ponadto, organ podatkowy nie odrzuci wniosku dowodowego tylko dlatego, że dotychczas zgromadzony materiał dowodowy wskazuje na sytuację odmienną od tej, którą podatnik zamierza udowodnić.
Fiskus będzie mógł za to odmówić uwzględnienia wniosku dowodowego, jeśli uzna, że zmierza on w sposób oczywisty do przedłużenia postępowania. Nadużywanie tego uprawnienia może ograniczyć inicjatywę dowodową podatnika.
Jakie jeszcze rozwiązania mogą być istotne dla podatników?
Z projektu wynika, że fiskus będzie informował podatnika o danych, personalnych świadka oraz okoliczności odnośnie do których ma być przesłuchiwany. Obecnie brak jest takiego obowiązku, a praktyka organów (akceptowana przez sądy administracyjne) ogranicza się jedynie do wskazania miejsca i godziny przesłuchania. Może to utrudniać, a czasami wręcz uniemożliwiać aktywne uczestnictwo w przesłuchaniu. Proponowane rozwiązanie trzeba ocenić pozytywnie, choć nowa zasada będzie poważnie ograniczona. Nie będzie bowiem stosowana, gdy ujawnienie danych naruszałoby interes świadka lub postępowania. Istnieje zatem ryzyko, że nowy obowiązek informacyjny będzie iluzoryczny.
Ważną nowością jest też to, że prawo do odmowy zeznań w charakterze świadka będzie przysługiwać osobom pozostającym z podatnikiem w faktycznym pożyciu, a więc w związku nieformalnym, a nie tylko członkom najbliższej rodziny.
Czy projekt przewiduje nowe środki dowodowe?
Katalog dowodów wciąż będzie otwarty. Dopuszczono jednak wprost możliwość konfrontacji strony, świadków oraz biegłych w ramach przesłuchania. Dotychczas możliwość jej stosowania wynikała z orzecznictwa ze względu na otwarty katalog środków dowodowych.
Ponadto przesłuchanie lub konfrontacja będą mogły się odbywać przy użyciu technologii umożliwiających dokonanie tych czynności na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku (np. w trakcie wideokonferencji). Pozwoli to zaoszczędzić czas zarówno organom, jak i innym osobom biorącym udział w tych czynnościach. ©℗
