Rząd złożył w Sejmie autopoprawkę do Polskiego Ładu w zakresie podatku minimalnego od przychodów. Nadal jednak ta nowa danina obejmie również mikro, małe i średnie firmy, a nie tylko – jak deklaruje rząd – wielkie korporacje.
Ani w autopoprawce (druk sejmowy 1532-A), ani w samym projekcie PŁ nie zapisano wprost wyłączeń dla mikro, małych i średnich przedsiębiorstw. Nie ma limitów dotyczących przychodów, obrotu, sumy bilansowej, czy choćby nawet poziomu zatrudnienia w firmie, powyżej których miałby być stosowany podatek minimalny. W autopoprawce znalazły się jedynie nowe wyłączenia, które obejmą m.in. spółki energetyczne i wydobywcze.
– To odpowiedź na wcześniejszą krytykę Ministerstwa Aktywów Państwowych dotyczącą projektowanego nowego podatku – mówią eksperci.
Ministerstwo bowiem to sygnalizowało, że minimalny CIT będzie proporcjonalnie większym obciążeniem dla spółek Skarbu Państwa niż dla wielkich zagranicznych korporacji. Pisaliśmy o tym w artykule „Minimalny CIT zapłacą nawet mikrofirmy” (DGP nr 177/2021).
Nowy podatek
Przypomnijmy, że nowy podatek (projektowany art. 24ca ustawy o CIT) będzie dotyczył spółek i podatkowych grup kapitałowych:
- które poniosą w danym roku stratę ze źródła innego niż zyski kapitałowe lub
- których rentowność z działalności operacyjnej (źródła innego niż zyski kapitałowe) nie przekroczy 1 proc.
Danina ma być naliczana nie tylko od przychodów, ale też od określonych wydatków. Od przychodów operacyjnych stawka ma wynieść 0,4 proc., a od wymienionych w nowelizacji wydatków – 10 proc.
Podatek minimalny będzie można natomiast odliczyć od należnego CIT.
Z wyłączeniami
Projekt PŁ przewiduje pewne wyłączenia z podatku minimalnego, a autopoprawka dodaje nowe. Wynika z niej, że podatku nie będą płaciły spółki energetyczne, wydobywcze (wydobywające kopaliny – węgiel, miedź), a także np. LOT. W większości są to spółki z udziałem Skarbu Państwa.
– Ministerstwo Finansów zauważyło, że nawet spółki Skarbu Państwa, działając bez optymalizacji podatkowych, mogłyby ucierpieć na nowym podatku – komentuje Agnieszka Wnuk, doradca podatkowy i partner w MDDP.
W komunikacie po wtorkowym posiedzeniu rządu MF wyjaśniło, że wyłączeni z podatku minimalnego zostaną podatnicy:
- eksploatujący statki morskie lub powietrzne, oraz
- podatnicy, których rentowność jest w bardzo wysokim stopniu zależna od czynników, na które nie mają wpływu, takich jak regulowane ceny (np. energia) czy wahania cen kopalin na światowych rynkach (branża wydobywcza).
MF zaznacza, że z wyłączenia będą mogły skorzystać wszystkie podmioty, które spełniają wymagania, bez względu na status własnościowy spółki.
W autopoprawce wymieniono zarówno podmioty wyłączone z nowego podatku (ust. 13 w art. 24ca), jak i pewne kategorie przychodów i kosztów wyłączone z kalkulacji strat i rentowności (ust. 2 pkt 2 w art. 24ca).
Kto jeszcze nie zapłaci
Poza wyłączeniami wskazanymi w autopoprawce, podatku nie zapłacą też spółki o prostej strukturze, a więc takie, w których wszyscy wspólnicy są osobami fizycznymi, a spółka nie posiada żadnych udziałów w innych podmiotach. Podatek nie będzie też dotyczył firm z branży finansowej, start-upów ani firm, które będą miały co najmniej 30 proc. straty w relacji rok do roku. Wyłączone będą więc firmy, które ucierpiały np. na skutek pandemii.
– Jeśli jednak spadek przychodów wyniesie 25 proc., to mimo iż on również jest niemały, spółka nie będzie wyłączona z nowej daniny – zwraca uwagę Agnieszka Wnuk.
MF napisało w komunikacie, że nowy podatek „nie obciąży też inwestorów i nie zmniejszy atrakcyjności inwestycyjnej Polski. Nie będą mu także podlegać firmy, które będą ponosić realne wydatki inwestycyjne”.
Agnieszka Wnuk podkreśla jednak, że firmy, które będą inwestowały, nie zapłacą nowej daniny, tylko jeżeli mają duże odpisy amortyzacyjne. Jak wynika bowiem z projektowanego ust. 2 w art. 24ca, dla celów obliczenia straty oraz udziału dochodów w przychodach nie będą uwzględniane koszty wynikające z nabycia lub ulepszenia środków trwałych, zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne.
To jednak – jak mówi ekspertka MDDP – jest rzadkość.
– W autopoprawce nie usunięto oczywistych błędów, jak np. możliwości odliczenia wydatków na wytworzenie środka trwałego, a nie tylko na nabycie lub ulepszenie – zauważa ekspertka.
Bez względu na wielkość firmy
W komunikacie po posiedzeniu rządu Ministerstwo Finansów powtórzyło, że minimalny podatek „nie będzie obciążał polskiego małego i średniego biznesu. Przeciwnie – przyczyni się do stworzenia bardziej sprawiedliwego systemu i wyrównania szans rynkowych”.
Resort przypomniał, że podatkiem nie będą objęte firmy, które nie posiadają spółek zależnych i których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. A takie firmy – jak podkreślił – „stanowią w Polsce 90 proc. wszystkich podatników CIT. To mały i średni polski biznes, który w ten sposób będzie wyłączony z podatku”.
Ma on natomiast objąć duże korporacje, aby nie unikały one płacenia podatków w Polsce.
Eksperci zwracają jednak uwagę na to, że ani brzmienie autopoprawki, ani treść samego projektu nie ograniczają nowej daniny do dużych firm czy wielkich korporacji.
– Nie ma żadnego wyłączenia dla mikro, małych i średnich firm. Dodano tylko rozwiązania chroniące niektóre sektory – te, w których działają spółki Skarbu Państwa. Nazywanie więc tej daniny „podatkiem od wielkich korporacji” jest co najmniej zaskakujące, jeśli wziąć pod uwagę brak wyłączeń dla mniejszych podmiotów – komentuje Agnieszka Wnuk.
Podatek minimalny od przychodów – kogo będzie dotyczył, a kogo nie
Minimalny podatek od przychodów będzie dotyczył podatników objętych nieograniczonym obowiązkiem podatkowym w Polsce oraz podatkowych grup kapitałowych, które w roku podatkowym:
• poniosły stratę z przychodów innych niż z zysków kapitałowych, albo
• ich rentowność była poniżej 1 proc. (udział dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 1 proc.).
Uwaga!
Do obliczenia strat i rentowności nie będą brane pod uwagę pewne kategorie przychodów i kosztów, np.:
• przychody i koszty, w przypadku gdy cena wynika z przepisów ustaw lub rozporządzeń,
• zaliczone w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne, koszty wynikające z nabycia lub ulepszenia środków trwałych.
Podatek minimalny nie będzie dotyczył:
• podatników rozpoczynających działalność – nie zapłacą daniny ani w roku jej rozpoczęcia, ani w kolejnych dwóch następujących po sobie latach podatkowych;
• przedsiębiorstw finansowych;
• podatników, którzy w roku podatkowym uzyskali przychody niższe o co najmniej 30 proc. w stosunku do przychodów uzyskanych w roku poprzednim (np. z powodu pandemii);
• podmiotów, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne, a podatnik nie posiada: udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;
• podatników, którzy w roku podatkowym osiągnęli większość przychodów (innych niż z zysków kapitałowych) w związku z:
a) eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych,
b) wydobywaniem kopalin wymienionych w załączniku do ustawy z 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2021 r. poz. 1420), których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach.
