Byłemu pracownikowi, mimo ustania tytułu do ubezpieczeń, przysługuje w niektórych sytuacjach prawo do zasiłku chorobowego. Muszą być jednak spełnione przewidziane warunki, np. niezdolność do pracy trwająca co najmniej 30 dni.
Umowa o pracę na okres próbny (miesięczny) została rozwiązania po upływie tego okresu i nie nawiązano dalszej współpracy. W kilka dni później pracownik zachorował, zanim podjął następne zatrudnienie, nie został więc jeszcze objęty ubezpieczeniem z nowego tytułu.
Pracownicy podlegają obowiązkowemu ubezpieczeniu chorobowemu od dnia nawiązania do dnia ustania stosunku pracy. Zasiłek chorobowy przysługuje zatrudnionemu, który stał się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, po upływie tzw. okresu wyczekiwania, wynoszącego 30 dni. Bez okresu wyczekiwania nabywają prawo do zasiłku chorobowego m.in.: zatrudnieni posiadający co najmniej 10-letni okres stażu pracy, absolwenci szkół, którzy podjęli zatrudnienie w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły, i ubezpieczeni, którzy ulegli wypadkowi przy pracy, w drodze do pracy lub z pracy.

Zasiłek po ustaniu pracy

Ustawa z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa przewiduje też prawo do zasiłku chorobowego o charakterze wyjątkowym, kiedy jest on udzielany po zakończeniu okresu objętego składką na to ubezpieczenie, i niejako zabezpiecza byłego pracownika w razie niespodziewanej przeszkody w podjęciu nowego zatrudnienia. Świadczenie przysługuje jednak tylko wówczas, gdy okres trwania choroby wynosił co najmniej 30 dni, a niezdolność do pracy powstała w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia.
W opisanym więc przypadku prawo do tego świadczenia będzie przysługiwało, pod warunkiem że choroba będzie trwała co najmniej 30 dni. W wyjątkowych sytuacjach, jeśli jest to choroba, której objawy ujawniają się później niż w ciągu 14 dni, przewidziany jest 3-miesięczny okres od ustania zatrudnienia, np. przy chorobach zakaźnych.
Powstanie niezdolności do pracy oraz jej datę stwierdza lekarz po przeprowadzeniu bezpośredniego badania. Jest on uprawniony do orzeczenia niezdolności za okres wsteczny – do trzech dni poprzedzających badanie, pod warunkiem że wyniki tego badania w sposób jednoznaczny wskazują, że w tym czasie pacjent był już niezdolny do pracy. Jeszcze dalej wstecz może być przesunięty ten termin przez lekarza psychiatrę w przypadku zaburzeń psychicznych ograniczających zdolność pacjenta do oceny własnego postępowania.

Kiedy nie przysługuje

Mimo spełniania tych kryteriów zasiłek nie będzie przysługiwał osobom, które mają ustalone prawo do emerytury bądź renty, kontynuują bądź podejmą działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia ubezpieczeniem, są uprawnione do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku lub świadczenia przedemerytalnego, bądź świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników, a także tym, które nie przepracowały wymaganego okresu wyczekiwania. Nie otrzymają świadczenia również te osoby, które w czasie zatrudnienia wyczerpały już tzw. okres zasiłkowy na daną jednostkę chorobową.
Istotne znaczenie ma też historia przebiegu zatrudnienia, gdyż jak stwierdził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 12 czerwca 2002 r. (III UZP 4/02, Biuletyn SN 2002/6/ 4), pracownik, który w ostatnim miesiącu zatrudnienia przebywał na urlopie bezpłatnym, a niezdolny do pracy stał się przed upływem 14 dni od ustania stosunku pracy, nie nabywa prawa do zasiłku chorobowego.
PRZYKŁAD
Choroba w czasie urlopu bezpłatnego nie uprawnia do zasiłku
Pracownik otrzymał pismo o rozwiązaniu umowy o pracę z trzymiesięcznym okresem wypowiedzenia. Na ten czas firma udzieliła mu urlopu wypoczynkowego. Ponieważ podwładny nie chciał po jego zakończeniu wracać do firmy, na ostatnie 6 tygodni zawnioskował o możliwość skorzystania z urlopu bezpłatnego. Pracodawca przychylił się do prośby. W kilka dni po rozwiązaniu umowy pracownik zachorował. W tej sytuacji nie będzie mu jednak przysługiwał zasiłek chorobowy.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 13 pkt 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t. j. Dz. U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).
Art. 4, art. 6 ust. 1, art. 7, art. 13 ust. 1, art. 62 ust. 1 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tj. Dz. U. z 2010 r. nr 77, poz. 512 z późn. zm).
Par. 5 i 6 rozporządzenia ministra zdrowia z 22 lipca 2005 r. w sprawie orzekania o czasowej niezdolności do pracy (Dz. U. nr 145, poz. 1219).