Ograniczenie pomocy dla pracujących emerytów przyniesie 200 mln zł oszczędności. Dodatkowe pieniądze na rehabilitację zostaną przekazane m.in. samorządom.
Rozmowa z Wojciechem Skibą, prezesem Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych
Czy Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych odczuł już pierwsze efekty finansowe nowelizacji ustawy o rehabilitacji? Obowiązująca od 1 stycznia nowela miała zabezpieczyć środki np. dofinansowanie do pensji niepełnosprawnych.
Mamy już pierwsze sygnały poprawy sytuacji finansowej PFRON, mimo że te zmiany są rozłożone w czasie i większość z nich będzie dopiero wchodzić w życie. Odnotowujemy jednak delikatny wzrost przychodów, co jest skutkiem zmian dotyczących zakładowych funduszy rehabilitacji osób niepełnosprawnych oraz ograniczenia w przyznawaniu ulg we wpłatach na PFRON. W porównaniu z tym samym okresem roku ubiegłego przychód z tych wpłat wzrósł o 4 – 5 proc.
Jak ograniczane są wydatki funduszu?
Od marca tego roku pracodawcy nie mają możliwości otrzymania dofinansowania za zatrudnienie osób niepełnosprawnych w stopniu lekkim i umiarkowanym, które mają ustalone prawo do emerytury. Jest to efekt znowelizowanej ustawy o rehabilitacji. Szacujemy, że PFRON wypłacał takie dofinansowanie do pensji około 19,5 tys. osób. Jeżeli doliczymy osoby, które nabyły te prawa, a nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, liczba ta może wzrosnąć nawet do 25 tys. osób. W skali pozostałych miesięcy tego roku oznacza to zmniejszenie wydatków w kwocie 200 mln zł. Dlatego już w styczniu podęliśmy uchwałę w sprawie zmiany struktury wydatków funduszu. Kilka dni temu uzyskaliśmy pozytywną opinię resortu finansów na dokonanie zmian w planie finansowym PFRON.
Na jakie zadania zostaną przesunięte środki?
Przesunięcia obejmują kwotę ponad 250 mln zł. Zdecydowaliśmy, że 105 mln zł zostanie przekazane na zadania na rzecz niepełnosprawnych zlecane organizacjom pozarządowym. Zgodnie z planem finansowym miały one w tym roku otrzymać tylko 20 mln zł. W zeszłym roku była to kwota 96 mln zł. Dzięki przesunięciu środków łącznie PFRON wyda na ten cel 125 mln zł, czyli o 30 proc. więcej niż rok temu. Ponadto blisko 100 mln zł przesuniemy na zadania związane z rehabilitacją zawodową i społeczną realizowane przez samorządy powiatowe i wojewódzkie. To spowoduje, że będzie trochę więcej pieniędzy na ten cel niż rok wcześniej. Sądzę, że na to zadanie będziemy mogli przesunąć jeszcze dodatkowe pieniądze w drugiej połowie tego roku. Natomiast ponad 60 mln zł trafi na programy celowe rady nadzorczej PFRON. To ważne, bo na realizację tego celu pierwotnie mogliśmy zaplanować kwotę zaledwie 360 tys. zł. Dzięki temu nasze flagowe programy celowe będą prowadzone.
Kiedy PFRON przekaże dodatkowe pieniądze na wspomniane zadania?
Jak już powiedziałem, w styczniu zarząd podjął uchwałę w sprawie zmiany struktury wydatków funduszu. Procedura opiniowania tych zmian przez resort finansów zakończyła się dla nas pozytywnie. Pozostała jeszcze opinia sejmowej komisji finansów, którą powinniśmy uzyskać jeszcze w tym miesiącu. Wówczas już w maju będziemy mogli przesunąć środki na wskazane wyżej cele.
Nowela ustawy o rehabilitacji ogranicza uprawnienia pracodawców osób niepełnosprawnych. Czy nie sygnalizują oni problemów z wdrażaniem zmian?
Nie spotkaliśmy się z drastycznymi reakcjami. Nie mamy też sygnałów, że ktoś z tego powodu rezygnuje z prowadzenia działalności lub zwalnia pracowników. Potwierdzają to też dane z Systemu Obsługi Dofinansowań i Refundacji (SODiR). Wynika z nich, że liczba osób, których pensje są dofinansowane, była w pierwszych miesiącach tego roku taka sama jak rok wcześniej, a nawet minimalnie wyższa niż w grudniu 2010 r.



Czy firmy nie mają problemów ze stosowaniem przepisów, które ograniczają ich prawo do wystawiania swoim kontrahentom ulg we wpłatach na PFRON?
Wiem, że część firm stara się zatrudniać osoby znacznie niepełnosprawne lub ze schorzeniami szczególnymi, co umożliwi im wystawianie takich ulg. Istnieje zatem obawa, że z tego powodu kwota dodatkowych przychodów funduszu z tytułu ograniczeń w udzielaniu ulg, będzie trochę mniejsza, niż planowaliśmy. Niestety docierają do nas także sygnały, że niektórzy pracodawcy nadal udzielają ulg swoim kontrahentom, pomimo że nie spełniają nowych wymogów do ich przyznawania. Dlatego apeluję do tych wszystkich firm, które nabywają towary lub usługi od pracodawców osób niepełnosprawnych, aby dokładnie sprawdzały, czy ich kontrahent może rzeczywiście udzielać ulg we wpłatach na PFRON.
Czy możliwa jest kontrola udzielania takich ulg?
Tak. Będziemy występować do urzędów kontroli skarbowej o przeprowadzenie krzyżowych kontroli zarówno u nabywcy usługi lub towaru, jak i u wystawcy faktury, w celu sprawdzenia, czy w myśl nowych przepisów można było udzielać ulg we wpłatach na fundusz. Jeśli okaże się, że wystawiono je wbrew obowiązującym przepisom, to nabywcy towarów lub usług będą musieli uiszczać należne wpłaty wraz z odsetkami. To dla nas ważna kwestia, bo takie nieprawidłowości mogą prowadzić do znacznego uszczuplenia przychodów funduszu. W ubiegłym roku, gdy nie obowiązywały jeszcze ograniczenia na podstawie nowelizacji ustawy o rehabilitacji, kwota udzielonych ulg wyniosła 600 mln zł.
Nowe przepisy wydłużyły też z 14 do 25 dni termin, w którym PFRON może przekazywać pracodawcom dofinansowania do pensji osób niepełnosprawnych. Czy fundusz korzysta z tego uprawnienia?
Zazwyczaj przekazujemy środki w starym terminie, czyli w ciągu 14 dni od momentu złożenia prawidłowego wniosku. W indywidualnych przypadkach, gdy uzasadnione jest podejrzenie, że pracodawca nierzetelnie sporządza dokumenty, termin ten jest wydłużany do 25 dni.
Nie ma też obaw, że może zabraknąć pieniędzy na wypłaty dla pracodawców?
Zapewniam, że mamy wystarczającą ilość środków na ten cel.
Od 2012 r. PFRON straci osobowość prawną. Jakie skutki może to wywołać dla podmiotów korzystających z jego pomocy?
Przepisy wprowadzające ustawę o finansach publicznych mówią, że dotychczasowy PFRON będzie działał jako biuro obsługi funduszu. Zmieni się więc też struktura wykonywanych przez niego zadań. Nie będzie możliwe już prowadzenie programów celowych rady nadzorczej PFRON, których celem jest pomoc osobom niepełnosprawnym w likwidacji ich indywidualnych problemów. Jeśli tak się stanie, to pieniądze, które fundusz przeznacza na ten cel trafią zapewne do samorządów. Natomiast pozostałe zadania PFRON, w tym dofinansowanie pensji niepełnosprawnych pracowników, będą realizowane bez zmian, gdyż gwarantuje to ustawa.
Czy likwidacja osobowości prawnej PFRON jest pana zdaniem przesądzona?
Według mnie ta kwestia nie jest jeszcze przesądzona. Z kręgów parlamentarnych płyną bowiem informacje, że likwidacja osobowości prawnej PFRON nie jest racjonalnie uzasadniona. Jednak fundusz przygotowuje się do wdrożenia przepisów ustawy o finansach publicznych, która przewiduje, że PFRON straci osobowość prawną od 1 stycznia 2012 r. Chcemy, aby ten proces – jeśli nastąpi – przebiegł bez perturbacji dla osób niepełnosprawnych, ich pracodawców oraz samorządów.
DGP
DGP