Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom objętym ubezpieczeniem chorobowym (np. z tytułu umowy o pracę), które muszą zaopiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny (np. w czasie choroby dziecka lub rodzica). Łączny czas wypłaty takiego świadczenia wynosi maksymalnie 60 dni w roku.

Zasiłek opiekuńczy jest świadczeniem wypłacanym przez ZUS. Przysługuje on każdej osobie, która jest objęta ubezpieczeniem chorobowym (np. osoby zatrudnione na umowie o pracę) po spełnieniu szeregu warunków. Zasiłek tego typu wypłacany jest z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, która wymaga zwolnienia od wykonywania pracy. Prawo do pobierania zasiłku opiekuńczego ma zarówno matka, jak i ojciec. Należy jednak pamiętać, że w tym samym czasie zasiłek pobierać może tylko jeden rodzic. Okres ubezpieczenia nie ma znaczenia.

Kiedy można skorzystać z zasiłku opiekuńczego?

Prawo do pobierania zasiłku opiekuńczego przysługuje w kilku sytuacjach.

Po pierwsze zasiłek opiekuńczy należy się w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
a) nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza (nieprzewidziane zamknięcie żłobka/przedszkola/szkoły zachodzi wówczas, gdy rodzic jest zawiadomiony w terminie krótszym niż 7 dni przed ich zamknięciem), a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, lub dziennego opiekuna sprawującego opiekę nad dzieckiem,
b) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
c) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym.


Po drugie zasiłek opiekuńczy przysługuje na czas osobistej opieki nad chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat.

Za dzieci uważa się tu dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Po trzecie zasiłek przysługuje w razie konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem niepełnosprawnym do ukończenia 18 lat. Dzieckiem niepełnosprawnym jest tu dziecko legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany także w razie opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym (definiowanym jak powyżej) do ukończenia 18 lat w przypadku:
a) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
b) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym.

Wreszcie po czwarte: zasiłek przysługuje także na czas opieki nad innym chorym członkiem rodziny. Za innych członków rodziny uważa się tu: małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków, wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat - jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy dotyczy tylko konieczności opieki nad dzieckiem przed upływem 8 tygodni po porodzie. Dotyczy to sytuacji, gdy ubezpieczona matka dziecka przed upływem 8 tygodni po porodzie:

  • przebywa w szpitalu albo w innym zakładzie leczniczym ze względu na stan zdrowia uniemożliwiający jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem albo
  • legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, albo
  • porzuciła dziecko

W takich sytuacjach ubezpieczonemu ojcu dziecka lub ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy w wymiarze do 8 tygodni. Warunkiem uzyskania prawa do dodatkowego zasiłku opiekuńczego jest przerwanie zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej w celu sprawowania osobistej opieki nad noworodkiem. Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługuje niezależnie od zasadniczego zasiłku opiekuńczego przyznawanego na zasadach ogólnych.

Ile dni zasiłku opiekuńczego przysługuje?

Zasiłek opiekuńczy przysługuje przez okres niezbędnego zwolnienia od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki, nie dłużej jednak niż przez okres:

  • 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi: w wieku do ukończenia 8 lat w opisanych wyżej przypadkach oraz w wieku do lat 14 w przypadku choroby;
  • 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad dziećmi niepełnosprawnymi;
  • 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad innymi członkami rodziny.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie na opiekę nad dziećmi i innymi członkami rodziny za okres nie dłuższy niż 60 dni w roku kalendarzowym. W przypadku gdy opieka jest sprawowana wyłącznie nad dziećmi niepełnosprawnymi oraz innymi członkami rodziny - wówczas zasiłek opiekuńczy przysługuje łącznie za okres nie dłuższy niż 30 dni w roku kalendarzowym.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli poza ubezpieczonym są inni członkowie rodziny pozostający we wspólnym gospodarstwie domowym, mogący zapewnić opiekę dziecku lub choremu członkowi rodziny. Nie dotyczy to jednak opieki sprawowanej nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat.