Jeśli pracownik rozpoczął zatrudnienie w połowie miesiąca, jego składki na ubzepieczenia społeczne należy naliczyć i opłacić od otrzymanego przez niego wynagrodzenia
Pracownik został zatrudniony na początku czerwca, a jego wynagrodzenie określone w umowie o pracę wynosi 2000 zł. Pensję za czerwiec dostanie w lipcu. Jak należy opłacić za niego składki za czerwiec? Jak postąpić, gdy oprócz umowy o pracę rozpocznie on wykonywanie umowy-zlecenia?
W stosunku do pracowników podstawę wymiaru składek stanowi przychód, jaki jest wypłacany ubezpieczonemu lub pozostawiony do jego dyspozycji.
Nie włącza się do niego jednak wynagrodzenia za czas choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, zasiłków oraz przychodów wymienionych w rozporządzeniu w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (m.in. odpraw pieniężnych przysługujących w związku z przejściem na emeryturę lub rentę i nagród jubileuszowych, które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat).

Składki od wynagrodzenia

Jeżeli pracownik rozpoczął wykonywanie pracy w trakcie miesiąca, to od wypłaconego w tym miesiącu wynagrodzenia pracodawca powinien naliczyć i opłacić za niego składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne.
Gdy w danym miesiącu pracownik nie uzyskał żadnego wynagrodzenia, pracodawca powinien złożyć za niego raport ZUS RCA z zerową kwotą podstawy wymiaru i zerowymi kwotami składek.

Umowa-zlecenie

Dla zleceniobiorców podstawę wymiaru składek stanowi również przychód uzyskiwany z umowy-zlecenia, jeżeli odpłatność w umowie została ustalona kwotowo, w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Jeżeli odpłatność została ustalona w inny sposób (co w praktyce nie występuje), podstawę stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa niż minimalne wynagrodzenie.
Tym samym gdy zleceniobiorca w danym miesiącu nie uzyskuje wynagrodzenia, należy za niego złożyć raport z zerową podstawą wymiaru i kwotą składek (tak jak za pracownika).

Podleganie ubezpieczeniu

Warto również podkreślić, że zleceniobiorca może umowę-zlecenie wykonywać przez cały miesiąc, a obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegać tylko przez jego część, np. z uwagi na podjęcie w trakcie miesiąca zatrudnienia u innego płatnika.
W takiej sytuacji zleceniodawca staje przed problemem ustalenia podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za okres, gdy z umowy-zlecenia podlegał on tym ubezpieczeniom.
W takiej sytuacji składki powinny być opłacane tylko od wynagrodzenia należnego i wypłaconego za okres, w którym zleceniobiorca podlegał ubezpieczeniom społecznym.

Działalność gospodarcza

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia lub 30 proc. minimalnej płacy, gdy osoba prowadząca działalność gospodarczą spełnia warunki określone w art. 18a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Podstawa ta jest zmniejszana proporcjonalnie, gdy działalność została rozpoczęta lub zakończona w trakcie miesiąca albo przez część miesiąca prowadzący działalność był chory i spełniał warunki do przyznania zasiłku.
W takiej sytuacji nie jest natomiast zmniejszana podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne. Składka ta powinna być opłacona zawsze od pełnej podstawy wymiaru składek. Obecnie wynosi ona 2704,31 zł.
PRZYKŁAD
Od działalności za niepełny miesiąc podstawa wymiaru składek jest niższa
Ubezpieczona od 11 lipca prowadzi działalność gospodarczą. Z działalności podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, a minimalna podstawa wymiaru składek, jaka ją obowiązuje, wynosi 2015,40 zł. Z uwagi na to, że działalność została rozpoczęta w trakcie miesiąca, minimalna podstawa ulegnie proporcjonalnemu zmniejszeniu. Kwotę 2015,40 zł dzielimy przez 31 (liczbę dni miesiąca), a uzyskaną liczbę (bez zaokrąglania) mnożymy przez 21 (liczba dni podlegania ubezpieczeniom) = 1365,27 zł. Tym samym za lipiec ubezpieczona powinna uregulować składki na ubezpieczenia społeczne od podstawy nie niższej niż 1365,27 zł. Od tej podstawy powinna być naliczona również składka na FP.
2015,4 zł wynosi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą
PODSTAWA PRAWNA
Art. 18 ust. 1, 2 i 9 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 z późn. zm.).