Objęcie niektórych osób dobrowolnym ubezpieczeniem może być uzależnione od wniesienia na rachunek NFZ dodatkowej opłaty. Jej wysokość jest zależna m.in. od okresu, w którym osoba chcąca się ubezpieczyć nie opłacała składek do funduszu
Kobieta nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym przez 2,5 roku. Obecnie zgłosiła się do ubezpieczenia dobrowolnego. Jako podstawę wymiaru składki powinna zadeklarować kwotę przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w poprzednim kwartale.
Osoba chcąca ubezpieczyć się dobrowolnie w NFZ, która co najmniej trzy miesiące nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym (czyli tak jak w opisanym powyżej przypadku), musi się liczyć z tym, iż poza składką poniesie dodatkową opłatę.
Wysokość opłaty uzależniona jest od okresu niepodlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu [patrz ramka], a także od wysokości dochodu przyjętego jako podstawa wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne. Podstawę wymiaru składki na dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne stanowi natomiast kwota deklarowanego miesięcznego dochodu, nie niższa jednak od kwoty odpowiadającej wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw z poprzedniego kwartału, włącznie z wypłatami z zysku (obecnie wynosi ona 3478,91 zł). To oznacza, że w miesiącach kwiecień – czerwiec 2011 r. miesięczna wysokość składki na dobrowolne ubezpieczenie w NFZ nie może być niższa niż 313,10 zł.

Kto nie płaci

Opłata dodatkowa nie dotyczy osób wymienionych w art. 3 ust. 2 pkt 1 – 4 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, czyli np. ubezpieczających się dobrowolnie cudzoziemców – studentów, którzy studiują w Rzeczypospolitej Polskiej.
Przy jej obliczaniu, jako okres, w którym osoba nie była objęta ubezpieczeniem zdrowotnym (okres przerwy w ubezpieczeniu), bierze się pod uwagę czas niepodlegania ubezpieczeniu zdrowotnemu po 31 grudnia 1998 r.

Przerwa w ubezpieczeniu

Aby uniknąć ponoszenia tej należności, wnioskodawca może przedstawić w NFZ dokumenty stwierdzające datę ustania ostatniego tytułu ubezpieczenia zdrowotnego (np. świadectwo pracy, decyzję urzędu pracy o pozbawieniu statusu bezrobotnego, zaświadczenie płatnika) bądź dokumenty mogące potwierdzić, że nie mógł wcześniej uzyskać ubezpieczenia (np. z uwagi na brak zamieszkiwania w Polsce).
Powyższa opłata jest wymagalna jedynie w przypadku trzymiesięcznej i dłuższej przerwy w ubezpieczeniu zdrowotnym, a nie w sytuacji trzymiesięcznego (i dłuższego) nieopłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne. Dlatego też powinna być wnoszona jedynie przez osoby, które nie zadbały o wcześniejsze uzyskanie tytułu do tego ubezpieczenia. Nie jest pobierana np. od osoby, która przez ponad 10 lat była zgłoszona jako członek rodziny (w związku z czym nie opłacała składki) i złożyła wniosek o dobrowolne ubezpieczenie w ciągu miesiąca od utraty statusu członka rodziny.

Rozłożenie na raty

W uzasadnionych przypadkach, na wniosek osoby chcącej ubezpieczyć się dobrowolnie, NFZ może odstąpić od pobrania opłaty lub rozłożyć ją na raty miesięczne, nie więcej niż 12 (raty nie muszą być równe, może ich być również mniej).
NFZ przy wyrażaniu zgody na zapłatę opłaty dodatkowej w ratach miesięcznych lub na odstąpienie od jej naliczania bierze w szczególności pod uwagę takie okoliczności, jak źródło i wysokość dochodu osiąganego przez osobę chcącą ubezpieczyć się dobrowolnie, liczbę osób pozostających na jej utrzymaniu, powody niezgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia w ciągu trzech miesięcy od ustania ostatniego tytułu ubezpieczenia zdrowotnego. W opisanym przypadku wnioskujący o ubezpieczenie dobrowolne może wystąpić z prośbą (odpowiednio to jednak argumentując) o rozłożenie opłaty na raty lub nawet o odstąpienie od jej pobrania.
Opłata za dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne
Wysokość opłaty dla osób, które nie były ubezpieczone przez:
● okres od trzech miesięcy do roku – 695,78 zł
● od roku do dwóch lat – 1739,46 zł
● powyżej dwóch lat do pięciu lat – 3478,91 zł
● powyżej pięciu lat, ale mniej niż 10 lat – 5218,37 zł
● w okresie powyżej 10 lat – 6957,82 zł
26,8 tys. osób było w 2010 roku ubezpieczonych dobrowolnie w NFZ
Podstawa prawna
Art. 68 ust. 7 – 11 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2008 r. nr 164, poz. 1027 z późn. zm.).