Pracodawca nie ma prawa do żądania imiennej listy członków działającego w firmie związku zawodowego. Może uzyskać informacje dotyczące tylko konkretnych osób, które zamierza zwolnić.
Pracodawca chce wypowiedzieć podwładnemu umowę o pracę zawartą na czas nieokreślony. W tym celu musi powiadomić na piśmie reprezentującą pracownika zakładową organizację związkową.
Działający w zakładzie pracy związek zawodowy ma obowiązek przedstawienia pracodawcy co kwartał informacji o łącznej liczbie członków będących pracownikami tej firmy. Takie zestawienie musi on sporządzić w terminie do 10. dnia miesiąca następującego po tym kwartale – według stanu na ostatni dzień kwartału.
Pracodawcy często chcą mieć informację nie tylko o łącznej liczbie związkowców, ale także znać ich imienną listę. Tymczasem na gruncie obowiązujących przepisów firma nie ma prawa żądać takich danych.

Informacja o płacących

Pośrednio informację o przynależności podwładnego do związku zawodowego pracodawca może uzyskać dzięki udzielonej pisemnej zgodzie pracownika na potrącanie składek związkowych z wynagrodzenia. Pracodawca ma w tym przypadku nie tylko prawo, ale także obowiązek potrącania takiej składki na rzecz związku i odprowadzania jej na wskazane konto związku.
Osoby wyrażające zgodę na potrącanie przez pracodawcę składek związkowych z wynagrodzenia nie stanowią jednak rzeczywistej liczby członków związku. Wielu pracowników może składkę odprowadzać samodzielnie do kasy związku lub może być zwolnionych z tego obowiązku na mocy uchwały organizacji.

Ochrona danych

Pracodawcy powołują się często na przepisy prawa, które zobowiązują ich do uzyskania wiedzy na temat przynależności danego pracownika do organizacji związkowej. Najczęściej wskazują na obowiązek konsultacji związkowej zamiaru wypowiedzenia umowy lub rozwiązania jej bez zachowania okresu wypowiedzenia.
Dane o przynależności związkowej dotyczą indywidualnych osób. Są zaliczane do tzw. danych wrażliwych. Związek zawodowy będący administratorem danych powinien dołożyć szczególnej staranności w celu ochrony interesów osób, których dane dotyczą. Przepisy zabraniają swobodnego ujawniania tych danych. Ich udostępnienie możliwe jest za zgodą osoby, której dotyczą, lub gdy ich udzielenie jest niezbędne do wykonania zadań administratora danych odnoszących się do zatrudnienia pracowników i innych osób, a zakres przetwarzanych danych jest określony w ustawie.
Jeżeli pracodawca chce uzyskać te informacje, a aktualnie nie zamierza dokonywać zwolnień pracowników, to jest to niezgodne z przepisami dotyczącymi ochrony danych osobowych.



Stanowisko GIODO

Generalny inspektor ochrony danych osobowych (GIODO) w wydanych decyzjach wskazał, że brak jest podstaw do pozyskiwania przez pracodawcę od związku zawodowego danych osobowych we wskazanym zakresie w odniesieniu do wszystkich pracowników korzystających z ochrony danego związku zawodowego, w sytuacji gdy nie są oni objęci zamiarem pracodawcy rozwiązania z nimi umów o pracę. Występując do związku z zapytaniem dotyczącym przynależności związkowej podwładnych, firma powinna wskazywać poszczególne osoby, na temat których chce pozyskać powyższe informacje. Dodatkowo musi zamierzać podjąć wobec takiego podwładnego działania wymagające współdziałania pracodawcy z zakładową organizacją związkową w indywidualnych sprawach ze stosunku pracy, np. chce wypowiedzieć umowę o pracę (decyzje GIODO: z 13 stycznia 2009 r., znak: DOLiS/DEC-21/09/916,914, oraz z 30 czerwca 2008 r., znak: DOLiS/DEC-397/08, strona internetowa GIODO: www.giodo.gov.pl).
PRZYKŁAD
Związek zawodowy może wystąpić do GIODO o ochronę interesów jego członków
Firma zażądała przekazania przez związek zawodowy imiennej listy członków związku zawodowego, powołując się przy tym na regulacje art. 30 ust. 21 ustawy o związkach zawodowych. Związek zawodowy odmówił. Pracodawca podtrzymuje swój wniosek i domaga się takiej informacji. W takiej sytuacji związek zawodowy ma prawo zwrócić się do GIODO o wydanie decyzji w sprawie zaprzestania przez pracodawcę domagania się wydania przez związek imiennej listy jego członków.
PODSTAWA PRAWNA
Art. 232, 38, 52 i 53 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.).
Art. 251 i 30 ust. 21 ustawy z 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (t.j. Dz.U. z 2001 r. nr 79, poz. 854 z późn. zm.).
Art. 26 i 27 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.).