Niemal wszystkie kraje europejskie mają mechanizmy prawne pozwalające weryfikować pracę sędziów. W Polsce sędziowie nie są oceniani za kulturę osobistą, punktualność czy sposób prowadzenia rozpraw.
Należy wprowadzić system umożliwiający weryfikowanie pracy poszczególnych sędziów – zgodnie twierdzą przedstawiciele Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka (HFPCz) i Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju (FOR), którzy przygotowali wspólny raport na ten temat.
Dawid Sześciło, współpracownik FOR, zwraca uwagę na to, że w innych krajach europejskich praca sędziów poddawana jest regularnej ocenie i nigdzie nie wywołuje to takich kontrowersji jak w Polsce.
– Nie ma jednego modelu dokonywania ocen. Systemy te różnią się co do sposobu ich przeprowadzania, wpływu oceny lub jego braku na karierę zawodową sędziego czy organu, który je przeprowadza – tłumaczy Dawid Sześciło.

Sprawne sądownictwo

Zdaniem HFPCz i FOR oceny te mają nie tylko pomóc usprawnić wymiar sprawiedliwości, ale także wspierać poszczególnych sędziów w ich rozwoju zawodowym.
Jak podkreśla Teresa Romer, sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku, obecnie sędziowie nie są poddawani ocenie, jeżeli chodzi o kulturę osobistą czy zachowanie na sali rozpraw.
– Sędzia musi pamiętać, że nie jest panem na sali rozpraw. Sędzia ma przede wszystkim służyć społeczeństwu – mówi sędzia Romer.
Ponadto jej zdaniem wprowadzenie systemu oceniania pracy sędziów nie będzie zagrażało ich niezawisłości.
– Sędzia ma być niezawisły tylko i wyłącznie w momencie rozstrzygania sprawy – podkreślała Teresa Romer.
Niedopuszczalny byłby więc taki system weryfikacji, który odnosiłby się do orzecznictwa.
– Od tego mamy przecież kontrolę instancyjną – mówi Teresa Romer.

Należy dyskutować

Natomiast zdaniem autorów raportu sędzia – tak jak pozostali pracownicy będący w służbie państwa – nie może być wyłączony z systemu oceniania.
Dlatego też HFPCz i FOR są zadowolone z rozpoczętej dyskusji publicznej na temat oceniania pracy sędziów. Ich zdaniem prawidłowo uregulowany system może przyczynić się do poprawy jakości pracy całego wymiaru sprawiedliwości