W stosunku do małżonków zostało wydane orzeczenie o separacji. Zgodnie z prawem rodzinnym z dniem uprawomocnienia się wyroku orzekającego separację powstaje między małżonkami przymusowa rozdzielność majątkowa.
Ustrój przymusowej rozdzielności majątkowej powstaje niezależnie od działania małżonków, w wyniku orzeczenia sadu albo z mocy samego prawa, jeśli zaistnieją określone zdarzenia. Rozdzielność majątkowa charakteryzuje się tym, że nie istnieje majątek wspólny małżonków. Za to zarówno żona, jak i mąż mają tylko majątki osobiste. Zgodnie z prawem rodzinnym wspólność majątkowa zostaje zastąpiona rozdzielnością majątkową, jeśli jeden z małżonków zostanie ubezwłasnowolniony albo zostanie ogłoszona wobec niego upadłość czy też zostanie wydane orzeczenie separacji.
Ubezwłasnowolnienie to pozbawienie osoby praw do dokonywania czynności prawnych, np. zawierania umów. Aby osoba została ubezwłasnowolniona, musi zostać wydane orzeczenie sądu. Wyróżnia się dwa rodzaje ubezwłasnowolnienia: częściowe i całkowite. Przy ubezwłasnowolnieniu częściowym nie można w ogóle dokonywać czynności prawnych. Natomiast jeśli zostanie orzeczone ubezwłasnowolnienie częściowe, dokonywanie czynności prawnych zostanie tylko ograniczone do niektórych czynności.

Ogłoszenie upadłości

Z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków ustaje wspólność ustawowa, a majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłościowej. Takie rozwiązanie prawne powoduje, że między małżonkami powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, który trwa od chwili wydania postanowienia o ogłoszeniu upadłości do czasu umorzenia, uchylenia albo zakończenia postępowania upadłościowego.
Ponadto rozdzielność powstaje także, jeśli między małżonkami orzeczona zostanie separacja. W tym przypadku rozdzielność następuje z mocy prawa, tzn. sąd w orzeczeniu separacji nie rozstrzyga oddzielnie o rozdzielności majątkowej między separowanymi małżonkami.
Rozdzielność powstanie z dniem uprawomocnienia się orzeczenia o separacji. Ustrój rozdzielności majątkowej zaistnieje tylko jeśli między małżonkami istniała wspólność majątkowa (ustawowa albo umowna) albo ustrój rozdzielności majątkowej z wyrównaniem dorobków. Jeśli przed orzeczeniem separacji małżonkowie zawarli umowę, w której wprowadzili rozdzielność majątkową, to ustrój łączący małżonków zmienia jedynie swój charakter z umownego na przymusowy. Taka zmiana powoduje, że małżonkowie nie mogą zawrzeć umowy majątkowej, w której np. zmienią ustrój rozdzielności na wspólność majątkową. Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia o separacji majątek wspólny małżonków przekształca się w majątek, w którym małżonkowie posiadają odpowiednie udziały. Zasadniczo udziały te będą równe i wejdą w skład ich majątków osobistych.

Orzeczenie sądu

Poza tym każdy z małżonków może żądać, żeby rozdzielność majątkowa została ustanowiona przez sąd. Małżonek może wystąpić z takim żądaniem, jeśli ma ważne powody, np. z uwagi na konflikt między małżonkami wystąpią trudności w korzystaniu z przedmiotów należących do majątku wspólnego czy też działania jednego z małżonków zagrażają majątkowi wspólnemu. Z powyższym powództwem można wystąpić w każdym czasie trwania małżeństwa. Jeśli sąd uwzględni żądanie wprowadzenia między małżonkami rozdzielności majątkowej, to powinien w orzeczeniu wskazać dzień, od kiedy rozdzielność powstanie. Jeśli sąd nie wskaże takiej daty, to małżonek ma prawo domagać się, aby sąd uzupełnił wyrok w tym zakresie.
PRZYKŁAD
Czy wspólność najmu lokali trwa po powstaniu rozdzielności majątkowej
Małżonkowie zawarli umowę najmu lokalu. Po czym na skutek ogłoszenia upadłości męża postała między nimi rozdzielność majątkowa. W takiej sytuacji mimo powstania rozdzielności majątkowej między małżonkami nadał trwa wspólności najmu. Małżonkowie będą wspólnie najemcami także w przypadku powstania rozdzielności majątkowej na skutek ubezwłasnowolnienia jednego z nich.
Podstawa prawna
Ustawa z 25 lutego 1964 r. – Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. z 1964 r. nr 9, poz. 59).