Zmienią się zasady zgłaszania i odwoływania ławników sądowych. W piątek posłowie uchwalili proponowaną przez rząd nowelizację prawa o ustroju sądów powszechnych.

Nowe zasady

Jeśli wszystko pójdzie zgodnie z planem, nowe przepisy zostaną zastosowane już podczas najbliższego naboru na ławników. Zgłaszanie kandydatów rozpocznie się z końcem maja. Sprawa jest więc pilna, a przepisami musi się zająć jeszcze Senat.
Doprecyzowane zostaną wymagania wobec osób, które chcą zostać ławnikami. Według noweli do kategorii osób, które nie mogą pełnić funkcji ławnika, czyli np. policjantów, duchownych, żołnierzy i adwokatów i radnych gmin, dołączą też radni powiatów i województw. To zagwarantuje przestrzeganie konstytucyjnej zasady podziału władz. Kandydat na ławnika będzie musiał złożyć oświadczenie o tym, czy nie był albo nie jest pozbawiony władzy rodzicielskiej nad dziećmi, jeżeli jest ojcem dzieci, czy nie miał w przeszłości lub nie ma ograniczonej lub zawieszonej władzy rodzicielskiej.
– To daje nam pewien obraz tej postaci – ocenia Jerzy Kozdroń (PO), poseł sprawozdawca.
– Niewątpliwie korzystna jest zmiana umożliwiająca wybranie na ławnika osoby, która prowadzi działalność gospodarczą w miejscu kandydowania – ocenia poseł Stanisław Rydzoń (SLD).
Według niego zmiana ta stwarza możliwości pozyskania nowych, często młodych przedsiębiorców do pełnienia funkcji ławnika.

Kto może zgłaszać

Do zgłoszenia kandydata na ławnika trzeba będzie dołączyć nie tylko dane z rejestru karnego o karalności, jak było dotychczas, ale jednocześnie oświadczenie zgłaszanej osoby, że nie toczy się wobec niej żadne postępowanie karne z oskarżenia publicznego ani żadna sprawa o przestępstwo karne skarbowe. Chodzi o to, aby kandydata nie dyskwalifikowały sprawy z oskarżenia prywatnego, dotyczące jakichś pomówień bądź oszczerstw. Kandydat będzie musiał przedstawić zaświadczenie lekarskie. Będzie jasne, że ma je wystawić lekarza podstawowej opieki zdrowotnej.
Kandydatów na ławników będą mogły zgłaszać nie tylko jak dotychczas organizacje pracodawców i organizacje zawodowe, ale także stowarzyszenia, organizacje społeczne czy organizacje gospodarcze.

Prezesi sądów

W dalszym ciągu kandydatów będą mogli zgłaszać prezesi sądów. Dotychczas kandydata na ławnika mogło zgłosić 25 obywateli mających miejsce zamieszkania w danej gminie. Musieli mieć przy tym pełną zdolność do czynności prawnych. Po zmianach ten próg zostanie podwyższony do 50 osób. Rada gminy, która będzie wybierać kandydatów, będzie mogła zwrócić się do komendanta wojewódzkiego policji o informacje o kandydacie, i to w takim trybie, jakby to dotyczyło sędziów zawodowych.
Ławnicy są reprezentantami społeczeństwa w sądownictwie, zasiadają w składach orzekających w procesach karnych o najcięższe zbrodnie, rozwodach, sprawach o opiekę nad dzieckiem czy w sprawach z dziedziny prawa pracy.
60 zł rekompensaty dla ławnika za jeden dzień udziału w posiedzeniu sądu
22 tys. liczba ławników w trwającej kadencji 2007 – 2011