Podczas korzystania z niedawno zakupionej kuchenki mikrofalowej doszło do wybuchu, a przy okazji uległo zniszczeniu ubranie osoby, która znajdowała się w pobliżu. Czy producent kuchenki ponosi odpowiedzialność za szkodę i zapłaci odszkodowanie?
Kuchenka mikrofalowa, która wybucha podczas normalnego korzystania z niej, może zostać uznana za produkt niebezpieczny. Do tej kategorii zaliczane są bowiem produkty, które nie zapewniają bezpieczeństwa, jakiego można oczekiwać wówczas, gdy normalnie się z niego korzysta. Dlatego oceniając, czy produkt jest bezpieczny, bierze się pod uwagę okoliczności, jakie istniały w chwili wprowadzenia go do obrotu, oraz sposób zaprezentowania go na rynku i informacje o właściwościach przekazane konsumentom.
– Natomiast nie można twierdzić, że produkt nie jest bezpieczny tylko dlatego, że później został wprowadzony do obrotu podobny, ale ulepszony – tłumaczy adwokat Maciej Lipiec z kancelarii Adwokackiej Lipiec i Partnerzy.
Tylko przez trzy lata od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia (albo zachowując należytą staranność mógł się dowiedzieć), może wystąpić z roszczeniem o odszkodowanie. Zawsze roszczenie przedawnia się po upływie 10 lat od wprowadzenia produktu do obrotu. Za szkodę wyrządzoną osobie przez produkt niebezpieczny odpowiada jego producent.

Odpowiedzialność za szkodę

– Za szkodę na mieniu producent odpowiada tylko wówczas gdy zniszczona lub uszkodzona rzecz zaliczana jest do zwykle przeznaczanych do osobistego użytku. Aby więc ustalić odpowiedzialność producenta, należy przede wszystkim sprawdzić, czy poszkodowany korzystał z niej właśnie w taki sposób – wyjaśnia Maciej Lipiec. Dlatego jego zdaniem producent powinien zapłacić odszkodowanie za zniszczoną odzież osoby, która przebywała w pobliżu kuchenki mikrofalowej, gdy wybuchła podczas podgrzewania w niej jedzenia.
W pewnych przypadkach jednak producent nie odpowiada za szkodę, na przykład wówczas gdy produktu nie wprowadził do obrotu albo gdy wprowadzenie nastąpiło poza zakresem jego działalności gospodarczej. Jego odpowiedzialność wyłączona jest, gdy niebezpieczne właściwości produktu wyszły na jaw dopiero po wprowadzeniu go do obrotu, z wyjątkiem takiej sytuacji, gdy właściwości wynikały z przyczyny tkwiącej poprzednio w produkcie.

Producent nie zapłaci

Nie ponosi on odpowiedzialności m.in. wtedy, gdy nie można było przewidzieć niebezpiecznych właściwości produktu, uwzględniając stan nauki i techniki w chwili wprowadzenia go do obrotu.
Na takich zasadach jak producent za szkody wyrządzone przez produkt niebezpieczny odpowiadają wytwórcy: materiału, surowca albo części składowej produktu. Jednakże ich odpowiedzialność zostaje wyłączona wówczas, gdy wyłączną przyczyną szkody była wadliwa konstrukcja produktu lub wskazówki producenta.
Tak samo odpowiada importer i przedsiębiorca, który się za niego podaje, bo na produkcie umieścił swoją nazwę, znak towarowy lub inne oznaczenie odróżniające.
– Za producenta może podawać się, mimo że nie jest nim w rzeczywistości, np. franczyzodawca lub licencjodawca. Dlatego odpowiadają oni również za szkodę solidarnie z producentem, podobnie jak pozostałe wymienione tutaj osoby – wyjaśnia Maciej Lipiec.
Zdarza się jednak, że nie wiadomo, kto jest producentem lub importerem. Wtedy poszkodowany nabywca może wystąpić z roszczeniem o naprawienie szkody do przedsiębiorcy, który w zakresie swojej działalności gospodarczej zbył produkt niebezpieczny. Od odpowiedzialności może się uwolnić, gdy w ciągu miesiąca od otrzymania zawiadomienia o szkodzie wskaże poszkodowanemu osobę i adres producenta lub innej osoby, na której ciąży tzw. odpowiedzialność zastępcza. Natomiast gdy towar pochodził z importu, to w tym terminie powinien wskazać osobę i adres importera.
PRZYKŁAD
Przy małych szkodach pokrzywdzony nie otrzyma odszkodowania
Na podstawie przepisów o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny nie można dochodzić odszkodowania, wówczas gdy szkoda na mieniu nie przekracza równowartości 500 euro. Wtedy może wystąpić z pozwem na zasadach ogólnych. Odszkodowanie za szkodę na mieniu nie obejmuje uszkodzenia samego produktu i korzyści, jakie można było osiągnąć w związku z jego używaniem.
Podstawa prawna
Art. 4491 – 4498 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).