Dłużnik ma prawo zwrócić się do prezesa zakładu z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie. Taką możliwość wprowadził przepis ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, który dzisiaj wchodzi w życie
Zmiana wynika z uchwalonej 11 września 2019 r. ustawy o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw. Większość jej przepisów weszła w życie już dużo wcześniej. Celem ustawy było uproszczenie procedur administracyjnego postępowania egzekucyjnego. Jak wskazują twórcy ustawy w uzasadnieniu, przed jej stworzeniem wyłoniono grupę głównych problemów wynikających z nadmiernie skomplikowanych, nieprzejrzystych procedur, niejasnych przepisów czy też braku jednoznacznych regulacji. Położono nacisk na ułatwienie zobowiązanemu działania w ramach postępowania egzekucyjnego. Takim uprawnieniem jest niewątpliwie rozszerzenie prawa do kwestionowania postanowień ZUS.
ZUS może bowiem działać jako organ egzekucyjny w przypadku egzekucji należności, do których pobierania zobowiązany jest zakład. ZUS może wyegzekwować w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji następujące należności:
  • składki,
  • odsetki za zwłokę,
  • koszty egzekucyjne,
  • koszty upomnienia,
  • dodatkowe opłaty.
W trakcie postępowania ZUS (dyrektor oddziału ZUS) wydaje postanowienia na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Zgodnie zaś z już obowiązującym art. 83c ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa) dla postanowień, od których przysługuje zażalenie, wydanych przez kierownika terenowej jednostki organizacyjnej zakładu działającego jako organ egzekucyjny na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, organem odwoławczym jest dyrektor izby administracji skarbowej. Z kolei zgodnie z nowo dodanym art. 83c ust. 1a ustawy systemowej do postanowień, od których przysługuje zażalenie, wydanych przez zakład już jako wierzyciela na podstawie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, stosuje się odpowiednio art. 83 ust. 4 ustawy systemowej. W tym przepisie postanowiono zaś, że od decyzji:
  • przyznającej świadczenie w drodze wyjątku,
  • odmawiającej przyznania takiego świadczenia,
  • w sprawach o umorzenie należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne,
  • w sprawie wykreślenia zastawu skarbowego z rejestru
‒ nie przysługuje odwołanie do sądu powszechnego.
7 dni tyle czasu od doręczenia postanowienia będzie miała strona, aby złożyć wniosek do prezesa ZUS o ponowne rozpatrzenie sprawy
W takiej sytuacji stronie przysługuje jednak prawo do wniesienia wniosku do prezesa zakładu o ponowne rozpatrzenie sprawy na zasadach dotyczących decyzji wydanej w pierwszej instancji przez ministra. Do wniosku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące odwołań od decyzji określone w kodeksie postępowania administracyjnego.
Na jakich zasadach wydawane są postanowienia
W postępowaniu egzekucyjnym w administracji przyjęto następujące zasady:
• Rozstrzygnięcia i stanowiska zajmowane przez organ egzekucyjny lub wierzyciela w sprawach dotyczących postępowania egzekucyjnego mają formę postanowienia. Na postanowienie to służy zażalenie, jeżeli niniejsza ustawa lub kodeks postępowania administracyjnego tak stanowi, chyba że przepisy stanowią inaczej.
• Zażalenie wnosi się do organu odwoławczego za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżone postanowienie, w terminie siedmiu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia postanowienia.
• Wniesienie zażalenia nie wstrzymuje postępowania egzekucyjnego.
• Organ egzekucyjny lub organ odwoławczy może jednak w uzasadnionych przypadkach wstrzymać postępowanie egzekucyjne do czasu rozpatrzenia zażalenia.
• Organem właściwym w sprawie stwierdzenia nieważności postanowienia jest:
‒ organ wyższego stopnia,
‒ dyrektor izby administracji skarbowej lub samorządowe kolegium odwoławcze, jeżeli postanowienie zostało wydane przez ten organ,
‒ szef Krajowej Administracji Skarbowej, jeżeli postanowienie zostało wydane przez dyrektora izby administracji skarbowej, z tym że w tym przypadku postępowanie może być wszczęte wyłącznie z urzędu. ©℗
Także więc w przypadku postanowienia ZUS, który działał w charakterze wierzyciela, dłużnik będzie mógł złożyć wniosek do prezesa o ponowne rozpatrzenie sprawy, z tym jednak zastrzeżeniem, że termin do wniesienia zażalenia wynosi siedem dni od dnia doręczenia postanowienia. Taki termin dostosowany jest do terminów określonych w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
Jak informują twórcy nowelizacji, zmiana w art. 83c ust. 1a ustawy systemowej jest związana z rozszerzeniem uprawnień wierzyciela w zakresie m.in. wydawania postanowień, na które przysługiwać będzie zażalenie. Przepisy nie przewidywały bowiem dotychczas trybu rozpatrywania środków zaskarżenia wnoszonych od postanowień wydanych na podstawie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji przez ZUS jako wierzyciela z tytułu składek.
Podstawa prawna
• art. 83 ust. 4 i art. 83c ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695)
• art. 5 ust. 2 ustawy z 11 września 2019 r. o zmianie ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 2070)
• art. 17 ustawy z 17 czerwca 1966 r. ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. 2019 r. poz. 1438; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz.1495)