Do tej pory portfele należności nie psuły się dzięki wakacjom kredytowym. Ale wakacje właśnie się kończą
– Czwarty kwartał będzie dla nas okresem próby. Wtedy zakończą się w zasadniczym stopniu wakacje kredytowe dla znacznej części naszego portfela kredytowego. I wtedy będziemy wiedzieli, jak ten portfel się zachowuje – mówił w trakcie wczorajszej prezentacji wyników Idea Banku wiceprezes Piotr Miałkowski.
Moratoria na spłatę kredytów spowodowały, że nawet jeśli klienci banków mieli problemy, to nie odbiło się to na jakości portfeli. Podobnie było w trzech instytucjach, które wczoraj rozpoczęły sezon publikacji sprawozdań za III kw. Prócz niewielkiego Idea Banku informacje o rezultatach przekazały Santander Bank Polska, numer trzy na naszym rynku, i Millennium – numer siedem.
Szefowie Idei, która wykazała niemal 2 mld zł straty za 2018 r., teraz cieszą się z piątego z rzędu kwartału na plusie. Zysk wyniósł 5 mln zł. Santander zarobił latem niemal 480 mln zł – tyle, ile przez całą pierwszą połowę roku. W Millennium zysk w III kw. wyniósł 60,1 mln zł – w całym pierwszym półroczu był o nieco ponad 10 mln zł wyższy.
Pierwsza połowa roku w naszych bankach jest tradycyjnie słabsza ze względu na opłaty ponoszone na rzecz Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. W tym roku doszły jeszcze nadzwyczajne rezerwy – właśnie na ewentualne pogorszenie jakości portfela w związku z kryzysem wywołanym przez koronawirusa.
Bankowcy próbują zabezpieczać się przed pogorszeniem wyników wywołanym przez odpisy na kredyty po zakończeniu „wakacji”.
– Monitorujemy na bieżąco ryzyko w szczególności w grupie należności objętych programami pomocowymi, których wygaszanie rozpoczęło się na przełomie III i IV kwartału. W najbliższych miesiącach, a nawet tygodniach wyjaśni się, czy zobaczymy powrót do regularnych spłat. Koncentrujemy się na tej części portfela, gdzie jest podwyższone ryzyko. Mamy zaplanowane działania ukierunkowane na dalszą pomoc tego typu klientom – zapowiada Michał Gajewski, prezes Santandera.
Po wybuchu pandemii dotychczasowy wzrost kredytów w bankach uległ zahamowaniu. Dotyczy w głównej mierze firm. – Jest wyraźny wpływ zmniejszonego popytu. Część klientów wykorzystuje na spłatę kredytów środki pomocowe – wskazuje Gajewski. Chodzi o pomoc uzyskaną w ramach rządowych tarcz antykryzysowych.
Równocześnie w Santanderze i Millennium miniony kwartał przyniósł ożywienie sprzedaży w kredytach dla klientów indywidualnych. W pierwszej z tych instytucji sprzedaż kredytów gotówkowych była o 13 proc. większa niż II kw., czyli tuż po wybuchu pandemii. Druga pochwaliła się rekordową „produkcją” hipotek, która w III kw. wyniosła 1,8 mld zł, a od początku roku 4,7 mld zł, co oznacza wzrost o ponad połowę w porównaniu z podobnym okresem ub.r.
Szefowie Idea Banku przyznają, że mocno ograniczyli „apetyt na ryzyko”. Ale według Millennium w skali całego sektora zmniejszenia dostępności kredytów nie ma. – Więcej się o tym mówi, niż faktycznie robi. My tego nie robimy i nie widać tego w innych bankach. Są drobne dostosowania, normalne w sytuacji, gdy pewne sektory znalazły się pod mocniejszym wpływem pandemii – mówili podczas wczorajszej prezentacji wyników prezesi Millennium.
Problem dostrzega jednak Krzysztof Pietraszkiewicz, prezes Związku Banków Polskich. – Niepokoi istotne obniżenie poziomu kredytowania zwłaszcza mikroprzedsiębiorstw i rolników. Po części wynika to z nie najlepszych rozwiązań w sferze polityki gospodarczej, zarówno fiskalnej, jak i monetarnej – mówi szef bankowej organizacji. Według niego – Pietraszkiewicz mówi o tym od dawna – problemem sektora bankowego jest „przeciążenie” podatkiem od instytucji finansowych czy opłatami na BFG.
Prezesi banków chcieliby zachować, jak mówi Michał Gajewski, „zdrowy optymizm”. Na poziomie placówek optymizmu jednak nie widać. W comiesięcznej ankiecie prowadzonej przez firmę Kantar wśród szefów oddziałów bankowych październik przyniósł gwałtowne pogorszenie nastrojów. Marcin Idzik z Kantaru wskazuje na „drastyczne pogorszenie średnio- i długookresowych indeksów prognostycznych” dla wszystkich segmentów rynku bankowego.