Gdy niezdolność powstała do określonego wieku, świadczenie zostanie przyznane na tak długo, aż stan zdrowia się poprawi. Staje się więc w zasadzie bezterminowe
Ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (dalej: ustawa emerytalna) przyznaje prawo do renty rodzinnej członkom rodziny osoby, która w chwili śmierci miała ustalone prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy lub spełniała warunki wymagane do uzyskania jednego z tych świadczeń. Rentę uzyskają także członkowie rodziny osoby, która w chwili śmierci pobierała zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne. Za członków rodziny uważa się w tym przypadku dzieci (własne, drugiego małżonka, przysposobione), przyjęte na wychowanie i utrzymanie przed osiągnięciem pełnoletności wnuki, rodzeństwo i inne dzieci, z wyłączeniem dzieci przyjętych na wychowanie i utrzymanie w ramach rodziny zastępczej lub rodzinnego domu dziecka, małżonka, rodziców, a także ojczyma i macochę oraz osoby przysposabiające. Najczęściej renta rodzinna przyznawana jest małżonkowi oraz dzieciom.

Do zakończenia studiów

Ustawa emerytalna przyznaje prawo do renty rodzinnej dzieciom zmarłego pod pewnymi warunkami, które zostały określone w art. 68 ust. 1. Świadczenie mogą uzyskać dzieci własne, dzieci drugiego małżonka i dzieci przysposobione:
1) do ukończenia 16 lat,
2) do ukończenia nauki w szkole, jeżeli przekroczyły 16 lat życia, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, albo
3) bez względu na wiek, jeżeli stały się całkowicie niezdolne do pracy oraz do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy w okresie, o którym mowa w pkt 1 lub 2.
Wiele wątpliwości wywołuje szczególnie ten drugi warunek, ponieważ zgodnie z ust. 2, jeżeli dziecko osiągnęło 25 lat życia, będąc na ostatnim roku studiów w szkole wyższej, prawo do renty rodzinnej przedłuża się do zakończenia tego roku studiów. Wiele wątpliwości wywołuje określenie, jaki tryb nauki można uznać za studia (szerzej na ten temat w dodatku Ubezpieczenia i Świadczenia z 9 lipca 2020 r.: „Renta rodzinna także dla uczestników studiów doktoranckich i podyplomowych”; DGP nr 132).
Nieco mniej sporny jest trzeci przypadek przyznania renty rodzinnej.

Choroba w dzieciństwie

Otóż bez względu na wiek nabędzie prawo do renty rodzinnej (przy spełnieniu pozostałych wymogów ustawowych) dziecko całkowicie niezdolne do pracy, niezdolne do samodzielnej egzystencji lub całkowicie niezdolne do pracy, jeśli niezdolność ta powstała w okresie do 16. roku życia. Taka sama zasada obowiązuje, gdy niezdolność ta powstała później, ale w trakcie nauki w szkole, nie dłużej jednak niż do osiągnięcia 25 lat życia, jeżeli dziecko osiągnęło ten wiek, będąc na ostatnim roku studiów. Tak wskazywał też Sąd Najwyższy w wyroku z 8 lutego 2017 r., sygn. akt I UK 73/16. Można jednak spotkać się również z poglądem, że niezdolność ta musi powstać nie później niż do osiągnięcia 25. roku życia. Sąd Apelacyjny w Szczecinie w wyroku z 25 października 2018 r., sygn. akt III AUa 216/18, stwierdził, że dla wykazania uprawnień do renty rodzinnej na podstawie art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej konieczne jest stwierdzenie koniunkcji: istnienia całkowitej niezdolności do pracy oraz jej powstania w okresach wymienionych w punkcie 1 lub 2 tego przepisu, czyli przed ukończeniem 16. roku życia lub do ukończenia nauki w szkole, jeżeli kontynuuje naukę po 16. roku życia, nie później niż do osiągnięcia 25. roku. Istotne jest przy tym, że w przypadku spełnienia przesłanek określonych w art. 68 ust. 1 pkt 3 ustawy emerytalnej dziecko może zwrócić się do ZUS o przyznanie renty w każdym czasie, czyli także wtedy, gdy jest już dorosłe. Trzeba zaznaczyć, że świadczenie to staje się wówczas w zasadzie bezterminowe, choć uzależnione jest od określonego stanu zdrowia, tj. całkowitej niezdolności do pracy.
Podstawa prawna
• art. 65 i 68 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)