Szczególną formą dokapitalizowania spółki z o.o. są dopłaty. Wspólnicy, zamiast podwyższać kapitał albo zaciągać kredyt bankowy, mogą podjąć uchwałę zobowiązującą każdego z nich do wniesienia dopłat. Jakie warunki muszą być wówczas przestrzegane?
Na wspólnika można nałożyć obowiązek uiszczenia dopłat tylko wtedy, gdy przewiduje to umowa spółki. Ważne jest również odpowiednie uregulowanie trybu ich wnoszenia. Na kwestie te zwrócono uwagę w wyroku Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 10 sierpnia 2020 r. (sygn. akt V AGa 39/20).
Umowa spółki powinna określać maksymalną kwotę, do uiszczenia której mogą zostać zobowiązani wspólnicy w ramach realizacji obowiązku dopłat. Dzięki temu znają oni z góry zakres swojej odpowiedzialności wobec spółki z tego tytułu. Jest to istotne, ponieważ wspólnik zasadniczo nie może odmówić wniesienia dopłat. Jeżeli ich nie uiści w określonym terminie, to zobowiązany jest do zapłaty ustawowych odsetek za opóźnienie. Poza tym spółka może również żądać naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
W rozstrzygniętej przez sąd sprawie, zgodnie z umową spółki zgromadzenie wspólników mogło nałożyć na wspólników obowiązek dopłat nie częściej niż trzy razy do roku. W spółce obowiązywało więc ograniczenie czasowe co do możliwości podejmowania uchwał – w ujęciu rocznym. Łączna wysokość dopłat nie mogła jednocześnie przekraczać pięciokrotnej wartości posiadanych udziałów. W ten sposób zabezpieczono interesy wspólników, którzy znali maksymalną kwotę dopłat. Sąd uznał, że wspólnicy mogli podejmować maksymalnie trzy razy do roku uchwałę o dopłatach, z zachowaniem wyznaczonego w umowie limitu kwotowego.
Należy podkreślić, że dopłaty mogą być zwracane wspólnikom, jeżeli nie są wymagane na pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Zwróconych dopłat nie uwzględnia się przy żądaniu wniesienia nowych. Jeżeli zatem spółka zwróci dopłaty, to może zobowiązać wspólników do wniesienia nowych. Dopłaty, których nie zwrócono wspólnikom, nadal zalicza się na przewidziane umową maksymalne limity tych świadczeń.
Dr Marcin Borkowski, radca prawny w GWW