Prowadzę działalność gospodarczą jako przewoźnik. Korzystam z przystanków komunikacyjnych należących do gminy. Władze tej jednostki nakazały przewoźnikom samodzielne wydrukowanie rozkładów jazdy i umieszczenie ich na własny koszt na tablicach przy przystankach. Ponadto przewoźnicy zostali zobowiązani do pokrywania kosztów utrzymania tablic w należytym stanie technicznym. Właścicielem i zarządcą przystanków jest gmina. Czy takie działanie urzędu gminy jest zgodne z prawem – pyta czytelnik.
Prawo nakłada na przedsiębiorców wykonujących regularny przewóz osób wiele obowiązków. Prowadzący tego typu biznes muszą być również otwarci na współpracę z lokalnymi samorządami, gdyż to one ustalają szczegółowe warunki i zasady korzystania z publicznych przystanków komunikacyjnych.
Duża część wspomnianych obowiązków przewoźników wiąże się z kwestią rozkładów jazdy. Zasadom ich ustalania, publikacji i udostępniania pasażerom poświęcone jest nawet osobne rozporządzenie ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy.
W par. 11 ust. 1 tego aktu prawnego zapisano, że przewoźnik ma obowiązek podać swój rozkład jazdy do publicznej wiadomości. Wskazano przy tym, w jaki sposób należy to zrobić. Tak więc przewoźnik powinien umieścić rozkład jazdy na swojej stronie internetowej (jeśli takową posiada), przekazać go organizatorowi publicznego transportu zbiorowego na danym terenie (aby ów organizator mógł zapewnić prawidłowe administrowanie systemem informacji dla pasażerów), a ponadto także właścicielowi albo zarządzającemu przystankiem komunikacyjnym.
I to właśnie ten ostatni zapis stanowi dla części samorządów pretekst do nakładania na przedsiębiorców dodatkowych obowiązków – takich, jakie opisuje w powyższym pytaniu przedsiębiorca. W praktyce bowiem wiele samorządów wskazuje w uchwałach, że to przewoźnik ma za zadanie dokonać fizycznego umieszczenia rozkładów na przystankach. Taka praktyka budzi jednak kontrowersje, a przez wojewodów – organy nadzoru – jest uznawana za niezgodną z prawem.
Przykładowo w gminie Stara Kamienica (woj. dolnośląskie) radni nałożyli na przewoźników obowiązek rozmieszczenia rozkładów na przystankach, a także ponoszenia kosztów związanych z umieszczeniem i konserwacją tablic z rozkładami. Wojewoda, badając uchwałę podważył obie regulacje w wydanym przez siebie rozstrzygnięciu nadzorczym (Dz.Urz. Województwa Dolnośląskiego 2015 r., poz. 4318). Jeśli chodzi o pierwszą kwestię to organ nadzoru uznał, że samorządowcy zignorowali ust. 3 wspomnianego par. 11 rozporządzenia w sprawie rozkładów jazdy. Przepis ten stanowi, że przekazanie przez przewoźnika rozkładu właścicielowi przystanku odbywa się w celu zamieszczenia tegoż rozkładu na danym obiekcie. „Rozporządzenie (...) wskazuje zatem wyraźnie, że to właściciel albo zarządzający przystankiem komunikacyjnym zamieszcza informację dotyczącą rozkładu jazdy na danym obiekcie, zaś przewoźnik zobowiązany jest jedynie do przekazania kopii zatwierdzonego rozkładu jazdy w postaci pliku w formacie PDF oraz w wersji elektronicznej umożliwiającej edycję tekstu” – napisał wojewoda.
Odpowiadając na pytanie czytelnika, należy więc wskazać, że przywołana przez niego praktyka lokalnych władz żądających samodzielnego umieszczania rozkładów przez przewoźników jest niezgodna z prawem.
Nieco bardziej skomplikowana jest druga kwestia – pobierania opłat za utrzymanie tablic. Warto przypomnieć, że w przewozach wykonywanych w ramach publicznego transportu zbiorowego w komunikacji miejskiej podanie rozkładu jazdy do publicznej wiadomości poprzez zamieszczenie na przystanku komunikacyjnym następuje nie później niż w terminie jednego dnia przed dniem jego obowiązywania (par. 13 pkt 2 rozporządzenia w sprawie rozkładów jazdy). Powołując się na wspomniane rozstrzygnięcie nadzorcze, należy wskazać, że właściciel przystanku może przerzucić na przewoźników koszty utrzymywania tablic z rozkładami jazdy na przystankach, ale ustalenia w tym zakresie powinny się znaleźć w umowie indywidualnie negocjowanej między przedsiębiorcą a lokalnymi władzami. Wynika to z par. 17 wspomnianego rozporządzenia. Przy czym koszty powinny być ustalane z uwzględnieniem: częstotliwości dokonywania zmian rozkładu jazdy przez danego przewoźnika, terminowego przekazywania rozkładu jazdy i informacji, a także - niedyskryminujących zasad.
Podstawa prawna
Par. 11, par. 17 ust. 1 rozporządzenia ministra transportu, budownictwa i gospodarki morskiej z 10 kwietnia 2012 r. w sprawie rozkładów jazdy (Dz.U. z 2012 r. poz. 451).
