Pretensje za obcięcie stawek za zwrot kosztów przejazdu do pracy sędziowie powinni mieć do ustawodawcy, a nie do resortu sprawiedliwości. To wniosek z raportu z konsultacji publicznych projektu rozporządzenia ministra sprawiedliwości w sprawie określenia w roku 2015 wysokości zwrotu kosztów przejazdu sędziego z miejsca zamieszkania do siedziby sądu.
Nie ten adresat
Uwag do projektu było sporo. Zgłaszały je np. Krajowa Rada Sądownictwa czy I prezes Sądu Najwyższego. Ponadto swoje wątpliwości wyraziły poszczególne sądy z całej Polski.
Większość z nich sprowadzała się do twierdzenia, że obcięcie stawek za kilometrówki o połowę (z 60 do 30 gr) jest niewspółmierne do rzeczywiście ponoszonych przez nich kosztów z tytułu dojazdu do pracy. Resort tych argumentów jednak nie uwzględnił. Wskazał w raporcie, że zarzuty nie odnoszą się do projektu rozporządzenia, a do ustawy zmieniającej niektóre ustawy w związku z realizacją ustawy budżetowej (dalej: ustawa okołobudżetowa). Konkretnie chodzi o zawarte w tym akcie prawnym rozwiązanie, polegające na czasowym powiększeniu niestałych składników wynagrodzeń dla asystentów sędziów i innych urzędników sądowych, kosztem ograniczenia w 2015 r. wydatków ponoszonych na zwrot kosztów dojazdów sędziów do pracy. Jak tłumaczy MS, to właśnie w tej ustawie wskazano, że maksymalny limit wydatków budżetowych na ten cel w roku 2015 wyniesie 10 mln zł. A projekt rozporządzenia ma być jedynie aktem wykonawczym do tej ustawy.
– To są nonsensy. W każdym normalnym kraju, ustalając budżet, najpierw sprawdza się u dysponentów poszczególnych jego części, ile pieniędzy na przyszły rok jest potrzebne i dopiero na podstawie tych ustaleń konstruuje się projekt budżetu. U nas natomiast budżet jest ważniejszy niż to, do czego ma służyć, wszystko postawione jest na głowie – komentuje Maciej Strączyński, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich „Iustitia”.
Jego zdaniem cały proces konsultacji to farsa. – Sędziowie, gdy otrzymali projekt, wiedzieli, że decyzja w tej sprawie zapadła już dawno – zauważa prezes Strączyński.
Bez przesunięcia
Resort odrzucił uwagi pochodzące nie tylko od środowiska sędziowskiego. Nie zgodził się bowiem także na przesunięcie w czasie publikacji rozporządzenia, o co wnioskowało w opinii do projektu Rządowe Centrum Legislacji. Wskazywało ono, że przed 1 stycznia 2015 r. musi ogłosić dużą liczbę innych aktów prawnych, a więc opóźnienie promulgacji rozporządzenia byłoby mu bardzo na rękę. I wskazywało, że wcale nie musiałoby to oznaczać, że kilometrówki dla sędziów nie zostaną obniżone 1 stycznia 2015 r. Wystarczy, że minister zamieści w rozporządzeniu przepis, zgodnie z którym obniżone stawki będą miały zastosowanie od początku nowego roku. Centrum twierdziło, że „w przypadku aktów normatywnych przyznających świadczenia określonym podmiotom mogą one zawierać przepis przejściowy z normą o retrospektywnym działaniu prawa”. O tym, że może budzić to wątpliwości konstytucyjne, pisaliśmy 15 grudnia 2014 r.
Resortowi także nie spodobał się ten pomysł.
„Odejście od zasady lex retro non agit zgodnie z orzecznictwem TK jest dopuszczalne, ale tylko, gdy zmiany poprawiają sytuację adresatów danej normy prawnej, co nie ma miejsca w odniesieniu do przedmiotowego projektu” – wskazało Ministerstwo Sprawiedliwości.
Etap legislacyjny
Projekt po konsultacjach